Michaël Samyn

In 1998 stelden we de 2de Triënnale voor Vormgeving in Vlaanderen voor. De tentoonstelling deelde zich in twee luiken.

Door Johan Valcke

Eén onderdeel toonde producten uit de recente industriële vormgeving, het andere deel stelde 10 webdesigners aan het publiek voor. Eén van deze designers was Michaël Samyn. 

Drie jaar later ontpopt hij zich als webkunstenaar, hoewel de designer en de kunstenaar het goed met elkaar blijven vinden. Michaël zou echter Michaël niet zijn mocht hij niet een beetje verwarring willen zaaien of zelfs een tikje provoceren. In een designermilieu presenteert hij zichzelf dus als kunstenaar, in een artistieke omgeving als designer. Spelletjes spelen is al zolang we hem kennen, dus sinds de Herfstselectie van 1992, een ernstige gewoonte van Michaël.

Zo kregen we enkele jaren geleden regelmatig opmerkingen van zijn kant over het toen nog groene en jonge Kwintessens omdat het zoveel belang hechtte aan grafische vormgeving. Boeken en tijdschriften waren in zijn ogen passé en hij vroeg zich in alle ernst af waarom we ons in hemelsnaam nog bezighielden met iets dat eigenlijk ten dode opgeschreven was. Het Internet, World Wide Web en andere begrippen waren toen nogal onbekend, waardoor we ons begrijpelijkerwijs afvroegen waar hij het eigenlijk over had.

Michaël werd ten andere klassiek opgeleid als grafisch vormgever met knip- en plakwerk en als enige spitstechnologie de kleurkopie. Psychologisch dreef zijn hang naar technologie hem echter naar de toetsen van de computer; artistiek waren het zijn pogingen om geluid en  beweging (lees film) op papier vast te leggen. Uiteraard lukte dit niet op de manier die hij wilde met de klassieke technieken. De computer bleek wel geschikt. Uiteindelijk vroegen we hem een nummer van Kwintessens (1/1996) vorm te geven.

Het resultaat was verre van klassiek, had eigenlijk nog maar weinig te maken met grafische vormgeving en alles met webdesign. Beelden, fonten, de ene al gemakkelijker te lezen dan de andere, kleuren, de een al feller dan de andere en teksten liepen in en over elkaar. Ik vond het toen en nu nog altijd een schitterend experiment dat duidelijk zijn verlangen naar en zijn talenten met de computer aan het licht bracht. De paar abonnees die we toen kwijtspeelden betreurden we, maar zoiets moest kunnen dachten we toen.

Michaël ontdekte reeds in 1991 de computer als medium. Zijn eerste exemplaar, dat vandaag tot het domein van de digitale archeologie behoort, was toen, met zijn 486DX processor en een snelheid van 33 Mhertz een behoorlijk krachtige machine. Vandaag bedient hij een apparaat met twee Pentium III processoren, 800 Mhertz en een 1/2 Gigabyte Ram geheugen. En waarschijnlijk is dit toestel binnenkort ook al te licht om goed te zijn.

© Michaël Samyn
© Michaël Samyn

Sleutelwoorden tot zijn hedendaags werk zijn Auriea Harvey, lineariteit, conditioneel verloop en onderdompeling (immersivity). Op Auriea komen we verder terug. Vanaf de eerste minuut dat een beeldenserie in een film loopt word je geconfronteerd met het begrip lineariteit. Samyn speelt heel graag met die lineariteit, maar anders dan in een video kennen zijn websites naast een lineair ook een conditioneel verloop, bepaald niet alleen door maker Samyn, maar ook door de gebruiker. De kijker blijft echter onderworpen aan de condities hem opgelegd door de maker. Ten derde creëert Michaël Samyn graag een ruimte, en dan nog liefst een waarin de kijker, surfer, artlover wordt ondergedompeld. Die 'onderdompeling' is een bijzonder geliefd begrip bij Michaël. In die zin ziet hij een goede website als een goed verhaal, waarin de lezer meegesleept en ondergedompeld wordt, waarin hij zich verdiept.

De sites krijgen er iets narratiefs door, maar de boodschap is veel intellectueler en de onderdompeling gebeurt op meerdere niveaus. Je zou ze eerder kunnen vergelijken met een goede literaire roman, dan met een avonturenverhaal. Het is werk dat ten andere alleen thuis hoort op het Net. Je moet het ontdekken en proeven op het Net en iemand zonder uitgeruste computer heeft pech. De achtergrond van webdesign is wiskunde en logica, vooral logica. Beide zijn nodig om het soort werk te maken dat hij maakt. Ooit studeerde hij grafische vormgeving om ze uit zijn leven te bannen. Vandaag stellen ze hem in staat om zijn dromen te creëren en te structureren.

Auriea Harvey, een New Yorkse web kunstenares en Michaël Samyn ontmoetten elkaar in Cyberspace op de site Hell.com. Ze werden verliefd. Ze werden een koppel. Ze maken samen webkunst op de site "http://entropy8zuper.org/"  http://entropy8zuper.org. Het verhaal van hun ontmoeting en liefde vind je terug in de site 'Skinonskinonskin' op bovenstaand adres, weliswaar tegen betaling (8,5$ per 3 dagen), maar het loont de moeite.

© Michaël Samyn
© Michaël Samyn

De evolutie die Michaël Samyn doormaakte had uiteraard veel met die ontmoeting te maken. Hij legde in zijn tocht van Zuper.com naar Entropy8zuper.org zijn pretenties af. Ook maakte hij een bewuste keuze niets meer alleen te doen. Waar in de beginne pure 'tekstliefde' per e-mail bestond groeide zienderogen een bijzondere complementariteit tussen beiden. Het stelde hem in staat de stap te zetten van designer die artistiek werkte en kunst gebruikt om te ontwerpen, naar de designer die de kunst misbruikt om zijn boodschap vorm te geven. Iconografisch is de nieuwe stijl veel minder barok, maar serieuzer en sensueler. Het vrouwelijke element van Auriea heeft zijn duidelijke invloed.

Elementen als harde ironie, maar ook tedere poëzie, collagetechnieken en de mix van geluid en beweging in een twee dimensioneel vlak bepalen de stijl van de sites.

Michaël Samyn leeft uiteraard niet alleen van artistiek werk, maar wel van opdrachten. Het VIZO was een van zijn eerste en zeldzame Belgische klanten (zie de website http://www.zuper.com/portfolio/vizodka/index2.html). Hij zette voor ons een site over de 1e 'Triënnale voor vormgeving in Vlaanderen' neer in 1996. Een ander Belgisch bedrijf is Fractal, een zusterfirma van de bekende verlichtingsfirma Modular. Hij werkte voor Lifetime, een Amerikaans kabel TV station in New York, voor het Vormgevingsinstituut en de door dit instituut geproduceerde 'Doors of Perception' in Nederland, voor het San Francisco Museum Of Modern Art (SFMOMA), voor HPRU een Engels bedrijf dat medicamenten op proefpersonen uittest, voor Hard Reality een Engels webproductiebedrijf dat samenwerkt met Leo Burnett (gigantisch reclamebureau). Er was een opdracht voor ABC, een van de 'majors' van de Amerikaanse 'coast to coast' TV bedrijven, enz. Belgische of Vlaamse bedrijven blinken dus uit door afwezigheid. Maar alles is nog niet verloren. Er is nog tijd.

Midden dit jaar kregen Harvey en Samyn een WEBBY Award, zowat het, in aanvang satirische, equivalent van de Oscar. De oorspronkelijke prijs kwam van het SFMOMA, dat er echter geen bezwaar tegen had de Award als een Webby te catalogeren. De prijs bedraagt 30.000$, een pak meer dan onze van de Velde Prijs voor Jong Talent, maar die staat nu toch tenminste niet meer alleen. We voelen ons gesterkt in ons streven.