de Velde
WVDM Living Lab
WVDM Living Lab zet in op modulaire gestandaardiseerde oplossingen die hergebruik stimuleren. Door maximale compatibiliteit ontstaat een dynamische, door gebruikers gestuurde architectuur die aanpasbaarheid toelaat in functie van veranderende behoeften.
Het project legt de link tussen de theorie en de praktijk van circulair bouwen. Als case worden 12 modules van de voormalige studentenkoten op de campus van de VUB ingezet, in 1972 ontworpen door Willy Van Der Meeren. We focussen niet op het eindresultaat, maar op het proces.
De uitgewerkte strategieën werden aan de hand van verschillende tools geëvalueerd volgens vier pijlers: energie, erfgoed, duurzaamheid en economie. De modulaire structuur maakt het gebruik mogelijk van bouwpakketten met gestandaardiseerde, compatibele en uitwisselbare componenten, gemonteerd zoals een meccano. Dit optimaliseert hun productie- en bouwproces, vergemakkelijkt hun opslag en verhoogt hun potentieel voor hergebruik. Tijdens de uitvoeringsfase werd sterk ingezet op het hergebruik van materialen die vrijkwamen tijdens de renovatie zoals sanitaire toestellen, verlichtingsarmaturen, isolatiematerialen, tapijttegels, keukens,...
De combinatie van onderzoek en uitvoering, van erfgoed en circulariteit, en van hergebruik en technische omkeerbaarheid, vereisten aangepaste profielen waarbij beroep werd gedaan op specifieke lokale experten
De jury over WVDM Living Lab:
WVDM Living Lab is een onderzoeksproject waarbij onderzocht is hoe ruimtes en materialen kunnen gerecupereerd worden naar flexibele bouwsystemen. Het onderzoek vertrekt vanuit de studentenkamers die Willy Van Der Meeren voor de Vrije Universiteit Brussel ontwierp. Het gaat na wat je allemaal kan doen met de bestaande materialen als je ze opnieuw wilt gebruiken in modulaire, toekomstgerichte bouwsystemen, met respect voor de bestaande vormentaal. Het nodigt nieuwe projecten uit om na te denken over hoe je materialen niet alleen nu maar ook morgen kan inzetten.
Wat maakt jullie project zo bijzonder?
Het project wil een antwoord bieden op een actuele en urgente vraag: Hoe kunnen we op een duurzame manier naoorlogse architectuur renoveren? En welke strategieën kunnen daarvoor worden toegepast? Het gaat daarbij niet enkel om een circulaire renovatie, maar evenzeer om het ontwikkelen van opschaalbare en reproduceerbare circulaire strategieën.
De gelaagde opbouw – startend vanuit een casco – maakt het mogelijk om bouwpakketten samen te stellen op maat van de functionele en comforteisen van de ruimtes. Zo ontstaat een materialenbank die generisch en schaalbaar is in concept, maar tegelijk specifiek inzetbaar afhankelijk van de toepassing. Op die manier ontstaat een veerkrachtige architectuur, afgestemd op de ruimte en het gebruik, maar ook aanpasbaar aan veranderende randvoorwaarden."
Hoe draagt het bij tot een betere wereld?
Het project focust op drie centrale thematieken:
- Ruimtelijke en technische omkeerbaarheid
De bouwschil en de binnenwanden zijn ontworpen volgens het kit-of-parts-principe: polyvalente, compatibele en hanteerbare bouwcomponenten, gevormd volgens gestandaardiseerde maatprincipes en omkeerbaar geassembleerd, vergelijkbaar met een meccano-systeem.
- Hergebruik van materialen
Er is ingezet op zowel in situ hergebruik (van o.a. de draagstructuur, sanitaire cellen, terrastegels en fontexpanelen) als ex situ hergebruik (zoals sanitaire toestellen, verlichtingsarmaturen, tapijt, keukenelementen en isolatiemateriaal).
- Milieuvriendelijke materialen
Er zijn materialen gekozen met een lage milieu-impact, waaronder grasvezelisolatie, houtconstructies (houtskelet) en mineraalgebaseerde materialen.
Hebben jullie nog verdere plannen met dit project?
Opschalen - VUB
De meer dan 300 modulaire studentenkamers op de VUB-campus dreigden ooit gesloopt te worden. Vandaag fungeren de 12 modules binnen dit project niet alleen als katalysator voor behoud, maar vormen ze ook het startpunt voor een circulair renovatiemodel dat toepasbaar is op de overige gebouwen. Ondertussen zijn al 56 rode modules gerenoveerd volgens één van de ontwikkelde strategieën, en staat een gelijkaardig traject gepland voor evenveel blauwe modules.
Opschalen – MAKER
De ontwikkelde detail-, materialen- en evaluatiebank is uitgegroeid tot een praktische tool voor het bureau. In verschillende lopende projecten worden de onderzoeksresultaten toegepast om gelaagde en omkeerbare bouwpakketten samen te stellen, aangepast aan de specifieke context en noden van elk project.
